Zapomniał wół, jak stażystą był

Z perspektywy pracodawcy zatrudnianie studenta opłaca się z kilku podstawowych powodów. Przede wszystkim firmy chętnie przyjmują do pracy młodych ludzi na podstawie umowy - zlecenia, która nie zobowiązuje do udzielania im urlopu wypoczynkowego, określania wysokości minimalnego wynagrodzenia, zwalnia od wypłaty wynagrodzenia za okres choroby oraz nie przyznaje ochrony przed wypowiedzeniem umowy. Co więcej, zatrudniając osoby do 26. roku życia nie trzeba martwić się o ich ubezpieczenie społeczne czy zdrowotne.

Niestety, często pracodawcy nadużywają benefitów płynących z zatrudnienia studentów i realizując program praktyki czy stażu w firmie patrzą na niego jedynie przez pryzmat obniżenia kosztów zatrudnienia. Doprowadza to do sytuacji, w której stażysta bądź praktykant jest traktowany jako darmowa siła robocza – tańsza, łatwa do zastąpienia wersja etatowego pracownika. Tymczasem rzetelnie zaplanowany i przeprowadzony program stażowy jest inwestycją w przyszłość całej firmy.

Organizując program praktyki czy stażu trzeba pamiętać o obecnej sytuacji na rynku pracy. Z badania Bilans Kapitału Ludzkiego opracowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Uniwersytet Jagielloński prawie 80 proc. pracodawców ma problemy z rekrutacją osób o odpowiednich kwalifikacjach. Oznacza to, że firmy rywalizują na rynku o dobrych specjalistów. Jedną z recept na rozwiązanie tego problemu jest samodzielne wyszkolenie takiego specjalisty, właśnie poprzez odpowiednio zorganizowany staż czy praktyki. Coraz więcej pracodawców zgodnie potwierdza, że wysokiej jakości staż czy praktyka jest narzędziem, które skutecznie wspiera procesy rekrutacyjne w firmie. Inwestycja w edukację praktyczną młodego człowieka może również przełożyć się na znalezienie wśród uczestników stażu czy praktyki talentów, które będą mogły w długofalowej perspektywie przyczynić się do rozwoju danego przedsiębiorstwa. Pracodawca ma okazję do obserwowania stażysty, poznając tym samym jego umiejętności, kompetencje, poziom motywacji i zaangażowania oraz osobowość. Zorganizowanie dobrego programu stażowego jest więc sposobem na skompletowanie efektywnej, wydajnej kadry i posunięciem świadczącym o dojrzałości pracodawcy w zakresie zarządzania kapitałem ludzkim.

Skoro mowa o młodych ludziach, warto podkreślić korzyści, jakie płyną z zatrudnienia właśnie studentów czy absolwentów. Pokolenie Y to pokolenie kreatywne, pełne energii i ambicjonalnego podejścia do swojej kariery zawodowej. Włączając młodych ludzi w projekty firmy, można zyskać świeże spojrzenie oraz niestandardowe pomysły i rozwiązania dotyczące danego zagadnienia. Jest to szczególnie ważne w kontekście wyławiania i zarządzania talentami. Studenci i absolwenci to również ludzie świadomi błędów w funkcjonowaniu współczesnego systemu edukacji, który nie przygotowuje młodych na wymogi i oczekiwania pracodawców, stawiając jedynie na edukację formalną. Doprowadza to do paradoksalnej sytuacji, w której bezrobocie wśród osób poniżej 25 r.ż. oscyluje wokół 30 proc. a pracodawcy mają wspomniane już wcześniej problemy z rekrutacją. – Coraz więcej przedstawicieli młodego pokolenia zdaje sobie sprawę z niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy i wymogów pracodawców, dlatego traktują swoje pierwsze kroki na drodze kariery bardzo poważnie. Doświadczenie i kompetencje, w tym bardzo istotne kompetencje interpersonalne, nabyte podczas edukacji praktycznej jeszcze na etapie studiów są dla nich inwestycją w przyszłość i niezbędnym elementem do budowania atrakcyjnego CV, dlatego cenią sobie rzetelnie realizowane programy staży i praktyk – komentuje Monika Renion, HR Manager z Olympic Casino Poland.

Z drugiej strony, należy też pamiętać, że staże niskiej jakości, związane z przysłowiowym już parzeniem kawy i obsługą kserokopiarki są nie tylko stratą czasu dla uczestnika stażu, jak i pracodawcy (który tylko pozornie obniża koszty zatrudnienia), ale mogą wiązać się z poważnym uszczerbkiem na wizerunku firmy odpowiadającej za realizację takiego programu. - W dzisiejszych czasach wysokie standardy zarządzania zasobami ludzkimi, w tym działania na rzecz współpracy biznesu z edukacją, są nie tylko sposobem na zmniejszanie problemów na rynku pracy, ale i narzędziem mającym na celu budowanie wizerunku dobrego, rzetelnego pracodawcy – komentuje Edyta Goryszewska-Szumska, Dyrektor Personalny z Qubus Hotel Management. Dobra opinia jest ważna zwłaszcza w oczach młodych ludzi. Każdy kolejny młody człowiek, który przekracza próg danej firmy, może być w przyszłości jej klientem, interesariuszem, pożądanym pracownikiem. Jeżeli stażysta zostanie potraktowany jak darmowa siła robocza, jest mała szansa, że będzie chciał mieć kiedyś coś wspólnego z przedsiębiorstwem, które potraktowało go w ten sposób.  Jeśli, z kolei, firma sprawdzi się jako dobry pracodawca – przełoży się to na jej opinię na rynku, będzie miała większe szanse na pozyskanie najlepszych kandydatów do pracy i tym samym, budowanie przewagi konkurencyjnej. Pytanie tylko – jak kreować ów wizerunek rzetelnego pracodawcy? W jaki sposób zorganizować staż, który będzie określany jako wysokiej jakości?

We wrześniu tego roku pracodawcy z największych firm w Polsce zatwierdzili zbiór zasad i standardów przeprowadzania staży i praktyk firmach, czyli Polskie Ramy Jakości Staży i Praktyk. Dokument określa wyznaczniki i elementy, z których powinny składać się wysokiej jakości programy praktyk i staży w postaci sześciu regulowanych zakresów tematycznych: przygotowanie do realizacji programu i rekrutacja; umowa; cele i treści edukacyjne; mentoring; czas trwania, wynagrodzenie i opieka socjalna; ocena programu. Zgodnie z intencją pomysłodawców projektu, ma on służyć walce z niewłaściwymi praktykami pracodawców w zakresie organizacji programów praktyk i staży oraz poprawie sytuacji młodych ludzi na rynku pracy. - Polskie Ramy Jakości Staży i Praktyk charakteryzują i precyzują najistotniejsze cechy stażu o wysokiej jakości. Zgodnie z założeniami dokumentu, sam pomysł na realizację programu stażowego powinien być wynikiem realnych potrzeb biznesowych danej firmy, która na przyjęcie stażysty musi się starannie przygotować. Pracodawca powinien zidentyfikować cele i treści edukacyjne, które osiągnie dany uczestnik w czasie trwania stażu, opracować program stażu czy praktyki, przeprowadzić rekrutację analogiczną do tej na etatowe stanowisko, nie mówiąc już o oczywistym przygotowaniu miejsca i narzędzi niezbędnych do pracy – komentuje Piotr Palikowski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Kadrami, które jest autorem projektu. Kolejnym ważnym elementem Ram jest umowa, która ma być podstawą współpracy firmy ze stażystą, definiując podstawowe zasady wspomnianej współpracy, a jednym z jej ważnym elementem powinien być zapewniony pakiet świadczeń socjalnych. Polskie Ramy Jakości Staży i Praktyk akcentują również istotę waloru edukacyjnego programu stażowego – bo solidna edukacja praktyczna to przecież elementarna korzyść, jaką powinno nieść za sobą uczestnictwo w stażu. Jednym z założeń norm jest również kwestia wynagrodzenia, w myśl której staż, trwający dłużej niż miesiąc jest obligatoryjnie płatny. Dokument podkreśla także ważną rolę mentora/opiekuna w procesie edukacji praktycznej w ramach stażu – według pracodawców, , mentor ma wspierać młodego człowieka przy realizacji zadań i projektów, a także dokonywać weryfikacji oraz oceny pracy stażysty. ocena to z kolei ostatni moduł dokumentu, według którego student ma po zakończeniu praktyki w firmie otrzymać rzetelną, szczegółową ocenę w formie pisemnej wraz z wyszczególnionymi umiejętnościami i kompetencjami nabytymi przy okazji wykonywania konkretnych zadań. - Ramy przewidują też możliwość oceny programu przez samego uczestnika stażu – ma to stanowić informację zwrotną dla pracodawcy oraz służyć sukcesywnemu udoskonalaniu programu – dodaje Palikowski.
Założenia norm i standardów Polskich Ram Jakości Staży i Praktyk mają stanowić swoisty poradnik dla pracodawców na temat tego, jak od podstaw skonstruować i zrealizować dobry program stażowy, który będzie satysfakcjonował obie strony. Ma być również krokiem na drodze budowania świadomości pracodawców co do istoty realizacji wysokiej jakości programów stażowych w firmach. Dobrze zorganizowany staż to recepta na wsparcie procesów rekrutacyjnych i wyłowienie talentów wśród pełnych energii i motywacji przedstawicieli pokolenia Y. To również sposób na kreowanie wizerunku rzetelnego pracodawcy. W końcu – to narzędzie, które ma na celu rozwiązanie problemów z jakimi borykają się młodzi na rynku i tym samym – inwestycja w ludzi, którzy będą w przyszłości zasilać szeregi każdej z firm.