Pomysł, by PUPy zlecały działania aktywizacyjne na zewnątrz nie jest w żadnym stopniu odkrywczy. W wielu krajach publiczne służby zatrudnienia w różnych modelach współpracują i kontraktują usługi aktywizacyjne na rynku, korzystając z doświadczenia firm prywatnych i organizacji pozarządowych. Takie rozwiązanie wiąże się z faktem, że w niewielu państwach służby mają wystarczające kadry, a trudno wskazać takie miejsca na mapie, gdzie publiczne służby mają specjalistów z każdej możliwej dziedziny potrzebnej do efektywnej pracy z osobami z różnorodnymi formami oddalenia od rynku pracy i różnymi potrzebami.
W Polsce taką możliwość urzędy uzyskały za sprawą nowelizacji Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która została uchwalona 19 grudnia 2008 roku. Instrument okazał się niewypałem – nie doprowadził bowiem do nawet jednego skutecznie zrealizowanej kontraktacji aktywizacji zawodowej, choć przymiarki ku temu były. Dlaczego tak się stało? Niektórzy urzędnicy postrzegają kontraktowanie jako sposób na to, by czarno na białym udowodnić nieefektywność publicznych służb zatrudnienia (bo muszą zlecać swoją pracę na zewnątrz, bo inni w niektórych dziedzinach wykonują ją lepiej) i z takim argumentem dążyć do ich redukcji lub wręcz całkowitej likwidacji. Ale zapis nie znalazł uznania także ze strony wykonawców. Artykuł 61b Ustawy, opisujący zasady zlecania, zawierał bowiem zapisy, które zniechęcały agencje zatrudnienia do starań o takie zamówienia. W zamian za maksymalnie 150% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej brutto (podawanego przez GUS – w I kwartale wyliczone zostało ono na 3895,31 zł) miały one doprowadzić do zatrudnienia wskazanych bezrobotnych przez co najmniej 12 miesięcy, i to w formule umowy o pracę, a niepowodzenie oznaczało zwrot całości środków otrzymanych na ten cel. Przy takich założeniach nie było chętnych do podjęcia ryzyka.
Reforma, którą przygotowywał wiceminister Jacek Męcina, pierwotnie nie
tykała powyższego fragmentu Ustawy, skupiając się na nowej formule
zlecania opisanej w nowym artykule 66d – o czym napiszemy poniżej. W toku pracy nad nowelizacją w „starym” artykule 61b pojawiły się jednak następujące zmiany:
- celem stało się zatrudnienie na co najmniej 6 miesięcy*; -
zaakceptowane zostały umowy cywilnoprawne**; - zwrot w przypadku
niepowodzenia jest proporcjonalny do niespełnienia celu – czyli w
przypadku uzyskania zatrudnienia trwającego 3 miesiące, agencja zwraca
połowę otrzymanych środków**.
W rezultacie PUPy mają dziś dwie drogi kontraktowania, które porównuje poniższa tabela:
Warto przy tym podkreślić, że choć przepisy nie wyróżniają w żaden sposób organizacji pozarządowych, to zarówno samorząd powiatowy w „starym” modelu zlecania opartym o art. 61b, jak i samorząd wojewódzki przy „nowym” modelu mógłby DOBROWOLNIE podjąć decyzję o zastosowaniu przy kontraktacji Ustawy o pożytku publicznym. O możliwość taką Fundacja Imago pytała wiele miesięcy temu Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i otrzymała oficjalne potwierdzenie jego legalności. Wymagałoby ono oczywiście konieczność dostosowania procedur do brzmienia obu Ustaw (o promocji zatrudnienia i o pożytku publicznym), zatem na preferencje mogłyby liczyć wyłącznie te NGOsy, która mają status agencji zatrudnienia – jednak byłby to krok w stronę spełnienia postulatów lepszej koordynacji działań i zacieśnienia współpracy pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia a trzecim sektorem prowadzącym działania aktywizacyjne.
Czy któryś z samorządów odważy się skorzystać z takiej opcji? Czy w ogóle zlecanie ruszy i która droga okaże się dla urzędów pracy łatwiejsza do pokonania? O tym przekonamy się nie prędzej niż za rok lub dwa.
* Zmiana wprowadzona dzięki pracom Sejmowej Podkomisji ds. Rynku Pracy, której sprawozdanie zostało złożone 6 lutego 2014 roku.
** Zmiana wprowadzona dzięki pracom Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, której sprawozdanie zostało złożone 20 lutego 2014 roku.
*** W rozumieniu Ustawy osobą długotrwale bezrobotną jest osoba bezrobotna pozostającego w rejestrze PUP łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych.
 | ||
