Art. 25¹ Kodeksu pracy stanowiący o automatycznym przekształceniu trzeciej umowy z pracodawcą w umowę o pracę na czas nieokreślony ma zastosowanie jedynie w przypadku, gdy dwie poprzednie umowy zostały zawarte po dniu 1 maja 2004 r.
Art. 25¹ Kodeksu pracy ( kp) wyraża formułę, wedle której w przypadku zawarcia z tym samym pracownikiem dwóch umów o pracę na czas określony, trzecia umowa zawarta pomiędzy stronami będzie z mocy prawa umową na czas nieokreślony. Ale są wyjątki.
Musisz pamiętać, że nie ma znaczenia to, jak strony nazwały tę umowę – skutek w postaci umowy o pracę na czas nieokreślony występuje z mocy prawa, nawet w przypadku, gdy została zawarta np. umowa zlecenia czy umowa o dzieło, jeżeli wykonywana była w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy. Również aneksy do dotychczasowej umowy o pracę, jeżeli zmieniają okres na jaki umowa została zawarta, będą wywierały określony wyżej skutek (nie ma to jednak zastosowania do zmiany jedynie np. wynagrodzenia, stanowiska pracy czy wymiaru etatu).
Warto jednak, żebyś wiedział, że nie dotyczy to wszystkich umów na czas określony. Musisz zwrócić uwagę na przepisy przejściowe. Otóż art. 15 ustawy z 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw wprowadził normę kolizyjną, wedle której przepis art. 25¹ kp ma zastosowanie do tych umów, które zostały zawarte po dniu wejścia przez Polskę do Unii Europejskiej, a więc po 1 maja 2004 r. Mimo wyraźnego literalnego brzmienia tego przepisu nie dało się uniknąć wielu rozbieżności w jego stosowaniu. Część orzecznictwa zwracała uwagę, że przez wzgląd na cel regulacji i wykładnię prounijną, należałoby stosować regułę również w przypadku, gdy dwie pozostałe umowy na czas określony zostały zawarte przed 1 maja 2004 r.
W związku z tym, Sąd Najwyższy dnia 26 lutego 2014 r. wydał postanowienie w tej sprawie (sygn. akt I PZP 4/13) w składzie 7 sędziów, tworząc zasadę i rozstrzygając w końcu, jak przepisy te powinny być stosowane. Sąd Najwyższy stwierdził, że:
art. 25¹ kp stanowiący o automatycznym przekształceniu trzeciej umowy w umowę o pracę na czas nieokreślony ma zastosowanie jedynie w przypadku, gdy dwie poprzednie umowy zostały zawarte po dniu 1 maja 2004 r.
W związku z tym, jeżeli chcesz zawrzeć ze swoim pracownikiem trzecią umowę o pracę, a przynajmniej jedna z poprzednich zawarta była przed dniem 1 maja 2004 r., to możliwe jest zawarcie ponownie umowy na czas określony.
Inną istotną kwestią, na którą powinieneś zwrócić uwagę, są okresy przerwy pomiędzy rozwiązaniem poprzedniej i nawiązaniem następnej umowy. Żeby wystąpił skutek z art. 25¹ kp okres ten nie może być dłuższy niż 1 miesiąc, rozumiany jako 30 dni, z uwzględnieniem również dni wolnych od pracy. Oznacza to, że reguła nie znajdzie zastosowania, jeżeli przerwa wynosiła co najmniej 31 dni.
Dodatkowo, do limitu umów na czas określony nie wlicza się umowy na czas próbny, umowy na zastępstwo innego pracownika, a także umowy o pracę o charakterze dorywczym, sezonowym bądź cyklicznym (umowy na czas wykonywania określonej pracy).
Karol Sienkiewicz,
radca prawny w
Kancelarii Sienkiewicz, Jaroszewski,
Zamroch
Radcowie prawni. Spółka partnerska Toruń-Bydgoszcz.
