Bezrobocie: gdzie spada, gdzie rośnie?

Na koniec kwietnia 2014 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wynosiła w Polsce 13,0% i była o punkt procentowy niższa niż 12 miesięcy wcześniej. Bezrobocie spadało, ale nie wszędzie – w wielu powiatach nie zmieniło się nic, a w kilku – wzrosło. Bezrobocie poprawia się najszybciej tam, gdzie sytuacja jest lepsza niż średnio w kraju, a najwolniej (a nawet się pogarsza) tam, gdzie najbardziej wyczekiwana jest poprawa koniunktury na rynku pracy.

Na koniec kwietnia 2014 roku stopa bezrobocia rejestrowanego wynosiła w Polsce 13,0% i była o punkt procentowy niższa niż 12 miesięcy wcześniej. Bezrobocie spadało, ale nie wszędzie – w wielu powiatach nie zmieniło się nic, a w kilku – wzrosło.

Gdy popatrzymy na kwietniowe zestawienie GUS prezentujące bezrobocie rejestrowane według powiatów w kwietniu br. okaże się, że zmieniło się niewiele. W pierwszej piątce powiatów o największej liczbie bezrobotnych pozostają m. st. Warszawa (54,0 tys.), m. Łódź (42,9 tys.), m. Kraków (25,0 tys.), m. Radom (20,6 tys.) i m. Szczecin (18,8 tys.), a w końcówce znalazły się niemal bez zmiany powiaty kępiński (Wielkopolska), międzychodzki (Wielkopolska) i skierniewicki (Łódzkie) – po 1300 bezrobotnych, m. Świnoujście (1000) i m. Sopot (900).

Podobnie nie ma sensacji w zestawieniu stóp bezrobocia. Na szczycie znalazły się powiaty: szydłowiecki (Mazowsze) – 37,7%, wałbrzyski (Dolnośląskie) – 31,1%, braniewski (Warmińsko-Mazurskie) – 31,0%, piski (Warmińsko-Mazurskie) – 30,8% i węgorzewski (Warmińsko-Mazurskie) – 29,6%. A listę zamykały: m. Poznań – 3,9%, poznański – 4,5%, kępiński (Wielkopolska) – 4,7%, m. st. Warszawa – 4,7% i m. Sopot – 4,9%.

Znacznie ciekawiej wygląda analiza zmiany liczby bezrobotnych i stóp bezrobocia w ciągu 12 miesięcy do końca kwietnia 2014 roku. Poniżej znaleźć można zestawienie top10 i bottom10 w trzech różnych ujęciach.

Zmiana liczby bezrobotnych zarejestrowanych od końca kwietnia 2013 do końca kwietnia 2014 roku

Powiat	Województwo	Zmiana liczby bezrobotnych (w tys.)
nyski	opolskie	-2,2
m. Poznań	wielkopolskie	-2,1
m. Wrocław	dolnośląskie	-2,1
m. Radom	mazowieckie	-1,9
m. Kraków	małopolskie	-1,8
świdnicki	dolnośląskie	-1,8
kwidzyński	pomorskie	-1,7
m. Grudziądz	kujawsko-pomorskie	-1,7
tomaszowski	łódzkie	-1,7
m. st. Warszawa	mazowieckie	-1,6
…	…	…
braniewski	warmińsko-mazurskie	+0,1
kazimierski	świętokrzyskie	+0,1
kolneński	podlaskie	+0,1
konecki	świętokrzyskie	+0,1
pińczowski	świętokrzyskie	+0,1
radziejowski	kujawsko-pomorskie	+0,1
sejneński	podlaskie	+0,1
jędrzejowski	świętokrzyskie	+0,3

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Dynamika liczby bezrobotnych zarejestrowanych od końca kwietnia 2013 do końca kwietnia 2014 roku

Powiat	Województwo	Zmiana liczby bezrobotnych (w %)
m. Świnoujście	zachodniopomorskie	-33,3
kwidzyński	pomorskie	-25,0
iławski	warmińsko-mazurskie	-23,5
kępiński	wielkopolskie	-23,5
kościański	wielkopolskie	-23,3
m. Tychy	śląskie	-22,4
śremski	wielkopolskie	-22,2
wyszkowski	mazowieckie	-22,0
wolsztyński	wielkopolskie	-21,1
grodziski	wielkopolskie	-20,0
nowotomyski	wielkopolskie	-20,0
nyski	opolskie	-20,0
ostrowski	wielkopolskie	-20,0
…	…	…
konecki	świętokrzyskie	+1,3
braniewski	warmińsko-mazurskie	+2,3
radziejowski	kujawsko-pomorskie	+2,7
kolneński	podlaskie	+3,3
kazimierski	świętokrzyskie	+4,8
pińczowski	świętokrzyskie	+5,6
jędrzejowski	świętokrzyskie	+5,8
sejneński	podlaskie	+5,9

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Dynamika stopy bezrobocia rejestrowanego od końca kwietnia 2013 do końca kwietnia 2014 roku

Powiat	Województwo	Zmiana stopy bezrobocia rejestrowanego (w pkt proc.)
kwidzyński	pomorskie	-4,3
nyski	opolskie	-4,0
m. Grudziądz	kujawsko-pomorskie	-3,6
wyszkowski	mazowieckie	-3,2
zambrowski	podlaskie	-3,2
kamiennogórski	dolnośląskie	-3,1
lubański	dolnośląskie	-3,1
iławski	warmińsko-mazurskie	-2,9
tomaszowski	łódzkie	-2,9
jaworski	dolnośląskie	-2,8
m. Świnoujście	zachodniopomorskie	-2,8
…	…	…
braniewski	warmińsko-mazurskie	+0,1
kolneński	podlaskie	+0,1
łęczycki	łódzkie	+0,1
bielski	podlaskie	+0,2
radziejowski	kujawsko-pomorskie	+0,2
konecki	świętokrzyskie	+0,3
pińczowski	świętokrzyskie	+0,3
jędrzejowski	świętokrzyskie	+0,5
kazimierski	świętokrzyskie	+0,5
sejneński	podlaskie	+0,8

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Na 380 powiatów w 17* liczba bezrobotnych pozostała niezmieniona, a w 8 nawet wzrosła. W 2 stopa bezrobocia nie drgnęła (siemiatycki na Podlasiu i oławski na Dolnym Śląsku), a wzrosła ona w 10. Są więc regiony w naszym kraju, gdzie poprawa nie jest odczuwalna, a nawet takie, gdzie sytuacja na rynku pracy uległa ostatnio pogorszeniu. Na poziomu powiatu może się do tego przyczynić upadek jednego większego zakładu pracy, albo – co sugeruje m.in. prof. Joanna Tyrowicz z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego – zwiększenie wymagań urzędów pracy w stosunku do bezrobotnych (np. z 14 do 7 dni skrócono czas, w jakim bezrobotny musi się zgłosić do PUP). Z pewnością przyczynia się do tego determinacja urzędników, co pokazała np. Nysa, która organizując program prac publicznych i zapraszając do niego swoich podopiecznych, konsekwentnie odbierała im status bezrobotnych, jeśli nie korzystali z oferty i nie byli w stanie uzasadnić odmowy czy nieobecności. W efekcie liczba bezrobotnych w tym powiecie spadła o 1/5.

Gdy zielonym kolorem oznaczymy te powiaty, w których bezrobocie najszybciej spada (w trzech różnych ujęciach przedstawionych powyżej), czerwonym – te, w których rośnie, a żółtym – te w których się nie zmieniło, okaże się, że mapę Polski podzielić można na dwa obszary, przy czym granica przebiegałaby na 18 południku (który przechodzi przez Bydgoszcz, Kalisz i Opole). Po jego zachodniej stronie znajdziemy 2/3 powiatów o najszybszym tempie spadku bezrobocia. A na wschodzie – wszystkie powiaty, gdzie bezrobocie rosło i wszystkie (z wyjątkiem dwóch) te, w których się nie zmieniło. Po jednej stronie mamy Wielkopolskę i Dolny Śląsk, po drugiej – Świętokrzyskie i Podlaskie.

Niestety, trudno mówić o konwergencji – bezrobocie poprawia się najszybciej tam, gdzie sytuacja jest lepsza niż średnio w kraju, a najwolniej (a nawet się pogarsza) tam, gdzie najbardziej wyczekiwana jest poprawa koniunktury na rynku pracy. Wynika to ze specyfiki polskiej mapy bezrobocia: bliskość zachodniej granicy automatycznie zmniejsza liczbę osób starających się o status bezrobotnego (migracja zarobkowa), a dodatkowo – z różnych względów – to na zachodzie kraju ląduje często nieproporcjonalnie wiele inwestycji zagranicznych. Pozostaje mieć nadzieję, że fala poprawy koniunktury na rynku pracy dotrze w końcu także tam, gdzie jest najbardziej oczekiwana.

Łukasz Komuda

* Powiaty te to: białogardzki (Zachodniopomorskie), bielski (Podlaskie), chełmski (Lubelskie), garwoliński (Mazowieckie), leski (Podkarpackie), lidzbarski (Warmińsko-Mazurskie), łęczycki (Łódzkie), m. Bytom (Śląskie), m. Katowice (Śląskie), niżański (Podkarpackie), oławski (Dolnośląskie), przemyski (Podkarpackie), rycki (Lubelskie), sanocki (Podkarpackie), siemiatycki (Podlaskie), sokołowski (Mazowieckie) i wołomiński (Mazowieckie).

Źródło: FISE