Które miasto jest najlepszą lokalizacją na start-up? Taka informacja poszukiwana jest przez większość firm. Miejsca najczęściej rozpatrywane pod kątem otwierania start-up’ow, to: Warszawa, Wrocław, Kraków, Katowice, Łódź, Poznań, Gdańsk/Gdynia i Lublin.
Warto wiedzieć, które miasta dają największe możliwości. Nowo otwierane oddziały bez wątpienia sprzyjają rozwojowi rynku pracy, tworzeniu nowych możliwości oraz w konsekwencji, zwiększaniu przeciętnych wynagrodzeń w danej branży. Te informacje są bardzo ważne w rozważaniu możliwości relokacji, szczególnie przy podejmowaniu decyzji, czy będzie ona tymczasowa czy permanentna, ze względu na brak potencjału danego rynku. Aby dobrze poznać rynek start-up’ów warto pojawić się na odbywającej się np. w Warszawie corocznej imprezie Start-up Weekend Warsaw, której celem jest promocja projektów start-up’owych z całej Polski.
Miejsca najczęściej rozpatrywane przez firmy pod kątem otwierania start-up’ow, to takie miasta jak: Warszawa, Wrocław, Kraków, Katowice, Łódź, Poznań, Gdańsk/Gdynia i Lublin. Lista tych lokalizacji jest efektem wstępnych kryteriów weryfikacyjnych, do których należą: lokalizacja i dojazd, obecność kierunków o profilu IT na wyższych uczelniach, wiek społeczeństwa oraz liczba osób młodych, pozostających w danym mieście po ukończeniu studiów. Oczywiście lista zależy od danej spółki i może się zmienić, jednak z pewnością miasta te są najbardziej popularne.
Obecność Warszawy i Wrocławia na tej liście nie jest zaskoczeniem – są to dwa miasta kojarzone z bardzo dobrze rozwiniętym rynkiem IT. Jeśli rynek zapewnia wystarczająco dużo atrakcyjnych ofert pracy, pracowników tej branży również jest odpowiednio dużo. Warszawa ma też jeden, niekwestionowany plus – jest stolicą, co zapewnia jej prestiż. Porównywalność pod względem atrakcyjności obu lokalizacji sprawia, że również koszty są zbliżone – koszty mieszkania, utrzymania biura, wynagrodzenia.
Również Łódź i Lublin są podobne do siebie i brane pod uwagę przy rozważaniach przede wszystkim ze względu na to, że... są dokładnym przeciwieństwem Warszawy i Wrocławia, jeśli chodzi o koszty. Jednocześnie zapewniają bardzo wysoki poziom edukacji w IT (szczególnie Łódź). Problemem tych lokalizacji jest jednak magnetyzm Warszawy, który powoduje napływ specjalistów właśnie do stolicy.
Ciekawym przypadkiem jest Poznań, który wydaje się być miastem ze średnim ryzykiem, m.in. ze względu na przeciętną wysokość kosztów utrzymania oraz dostępność kandydatów i jednocześnie dobry potencjał rozwojowy. W Poznaniu znajduje się kilka firm IT, które zdominowały rynek i przyciągają osoby wysokimi wynagrodzeniami oraz bogatym pakietem socjalnym, co powoduje realnie wysokie koszty wejścia na rynek i zatrudnienia specjalistów. Pracownicy w mniejszych firmach są w większości bardzo stabilni zawodowo, mało zainteresowani zmianami, mimo iż wiedzą, jakie mają możliwości na tym rynku.
Kryteria oceny
Nie istnieje „najlepsze” miasto na rozwijanie start-up’u, podobnie jak nie ma na rynku kandydatów „idealnych” bądź pracodawcy bez wad.
Dla każdego pracodawcy inne czynniki będą miały znaczenie – przy wyborze lokalizacji dobrze jest je zdefiniować już na początku. Nie zawsze każde kryterium rynku będzie wpływało na ocenę miasta, ale warto pamiętać, że nie wszystkie kryteria są tak samo ważne. Dla uproszczenia – na początku analiz, gdy pod uwagę bierze się wiele lokalizacji, do oceny dobrze jest przyjąć bardziej uogólnione kryteria, które następnie można pogłębiać o dodatkowe czynniki, jak na przykład: wysokość wynagrodzeń na stanowiskach, na które widoczne będzie największe zapotrzebowanie
Bardzo często mamy do czynienia z dwoma błędami. Pierwszym z nich jest nie uwzględnianie benefitów pozapłacowych, które w dużych miastach są niezwykle powszechne (np. w Warszawie), podczas gdy w Lublinie nie stanowią podstawy oczekiwań kandydatów. Drugim częstym błędem jest wyszukiwanie średniej wynagrodzeń „programistów”, lub nawet „specjalistów IT”. Efekt takich uproszczeń powoduje przekłamanie w danych. Osoba z 1-ej linii wsparcia użytkownika IT może liczyć na wynagrodzenie około połowy niższe niż programiści. Co więcej, wynagrodzenia programistów różnych języków różnią się między sobą, często zależne są od dostępności kandydatów na rynku oraz liczby ofert pracy w danych technologiach. Dobrym przykładem ilustrującym konieczność doprecyzowania technologii jest C++, który jest bardzo poszukiwanym językiem w Warszawie, a wynagrodzenia są porównywalne z tymi, które dostają javowcy. Z kolei we Wrocławiu zdecydowanie więcej jest osób potencjalnie zainteresowanych zmianą pracy w zakresie C++, niż ofert dostępnych na rynku. Najbardziej poszukiwanym językiem jest JEE – ze względu na brak odpowiednich kandydatów, wynagrodzenia w przypadku języków C++ i JEE bardzo od siebie odbiegają.
Dostępność kandydatów na rynku
Na kryterium dostępności składają się: liczba absolwentów, liczba (%) relokacji osób gotowych do pracy, oraz sam rynek i jego zapotrzebowanie na kandydatów. Powtórzenie tych kryteriów, jako osobnych, jest częstym błędem, powodującym przyznanie zbyt dużej wagi właśnie tym punktom, w ramach oceny. Dlatego jeśli kwestia wynagrodzeń ma dla firmy znaczenie jestem zdania, że lepiej zastąpić punkt o dostępności kryterium konkurencji, w zakresie pozyskania kandydatów. Ciekawym rozwiązaniem, z jakim się spotkałam, było zestawienie dwóch kryteriów oceny potencjału do zdobycia kandydatów – ich dostępności na rynku z gotowością do zmiany pracy.
Sposoby oceny
Wstępne kryteria mogą przeprowadzić zarówno potencjalni pracownicy oraz działy HR. Pracownicy, którzy chcą sprawdzić potencjał własnego miasta mają szansę na nowe miejsca pracy; mogą też sprawdzić czy warto relokować się na stałe, czy miasto ma potencjał a sytuacja na rynku pracy jest stabilna. Z kolei działy HR, które często przygotowują takie raporty będą miały konkretne dane, którymi mogą argumentować swoje rekomendacje.
Przedstawiam przykładowy i uproszczony wzór tabeli do wprowadzenia w Excelu – należy uzupełnić liczbę punktów w białych polach. Liczba punktów zależna od liczby miast, które będą brane pod uwagę, gdzie dla ułatwienia 1 to najwyższa ocena w danej kategorii. Na koniec, przy każdym mieście zliczamy medianę z ocenianych kryteriów. Jeśli przyjmujemy, że najmniejsza liczba punktów wskazuje na preferowana lokalizację pod danym względem, wybierając te najatrakcyjniejsze wybieramy miasta z najniższą medianą. Celowo posłużę się przykładem stanowiska Java Developera, ze względu na brak wartości pośredniej przy wynagrodzeniach dla Warszawy i Wrocławia.
WZÓR TABELI dla stanowisk Java Developer
|
|||
|
|
Koszt wynagrodzeń |
Dostępność kandydatów na rynku |
Zainteresowanie zmianą |
|
Warszawa |
3 |
1 |
1 |
|
Wrocław |
3 |
3 |
2 |
|
Łódź |
1 |
2 |
3 |
Z wyliczeń, ale też z samej obserwacji tabeli widać, że przy powyższych kryteriach, na danym stanowisku, spośród wskazanych lokalizacji najlepszym wyborem będzie Warszawa. Im więcej kryteriów zastosujemy, tym rzetelniejsza będzie tabela. Jednak warto pamiętać, aby nie rozbić kryteriów na zbyt drobne, gdyż otrzymamy przekłamane wyniki. Dlatego też, jeśli przy wyborze najważniejsza jest możliwość obniżenia kosztów, dostępność kandydatów na rynku powinna mieć mniejszą wagę. Osiągnąć to można wprowadzając kryteria: wysokość wynagrodzeń, koszt utrzymania biura, dostępność kandydatów. Można też przypisać wagę kosztów wynagrodzenia jako podwójną, np. w przypadku omawianej tabeli medianę dla Warszawy liczymy: 3 + 3 + 1 + 1.
Po wstępnej selekcji, z wielu miast z najniższą medianą pozostanie nam trójka. Wtedy warto przygotować sobie bardziej szczegółowe kryteria, zgodnie z analizą SWOT i omówić je ze specjalistami, zajmującymi się zatrudnieniem w każdej z wybranych lokalizacji.
Ewa Paprocka, Antal International.
