W ubiegłym tygodniu rząd przyjął propozycję ministra pracy dotyczącą minimalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości 1750 złotych. Jest to propozycja wyższa, niż wynikająca z ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z formułą zapisaną w ustawie, płaca minimalna w 2015 roku powinna wzrosnąć maksymalnie do 1731 złotych, tj. o 51 złotych więcej niż w roku 2014.
Ustalenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę powinno nastąpić do 15 lipca w wyniku negocjacji partnerów społecznych w ramach Trójstronnej Komisji. Jeżeli nie uda się wypracować porozumienia, decyzja w tej sprawie zostanie podjęta przez Radę Ministrów i musi zostać opublikowana do 15 września br.
Propozycja rządowa oznacza ponad 4-procentowy wzrost kosztu zatrudnienia jednego pracownika z pensją minimalną. Taka podwyżka wpłynie także na wzrost pozapłacowych kosztów pracy ponoszonych przez pracodawców, ponieważ automatycznie wzrośnie składka na ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych. W skali roku oznacza to dla pracodawcy wzrost wydatku na jednego pracownika o ok. 1014 złotych.
Business Centre Club podtrzymuje krytyczne stanowisko wobec płacy minimalnej obowiązującej w tej samej wysokości w całym kraju. Średnia wysokość wynagrodzeń, a także stopa bezrobocia są w Polsce bardzo zróżnicowane. I tak np. w województwie dolnośląskim przeciętne wynagrodzenie brutto wynosi 3709 zł, a poziom bezrobocia 13,5 proc., w najbogatszym powiecie lubińskim, na terenie którego prowadzi działalność KGHM, przeciętne wynagrodzenie wynosi 6542 zł przy bezrobociu na poziomie 10,6 proc. We Wrocławiu przeciętne wynagrodzenie wynosi 3924 zł przy bezrobociu 5,7 procent. Jednak, w słabo rozwiniętym powiecie górowskim, przeciętne wynagrodzenie wynosi 2908 zł przy bezrobociu aż 27,9 proc. Podobnie jest w powiecie lubańskim – przeciętne wynagrodzenie wynosi 2937 zł, a poziom bezrobocia 23,1 proc.
Prawdziwa sytuacja w wielu regionach jest jeszcze bardziej zróżnicowana: informacje GUS o przeciętnym poziomie wynagrodzeń w układzie powiatów pochodzą wyłącznie z podmiotów zatrudniających powyżej 9 pracowników. Przeciętne wynagrodzenia są w tych podmiotach znacznie wyższe niż w mikroprzedsiębiorstwach, a zatem uwzględnienie mikroprzedsiębiorstw zwiększa jeszcze udział płacy minimalnej w przeciętnej, zwłaszcza na obszarach słabo rozwiniętych gospodarczo, o niskiej konkurencyjności i znacznym poziomie zatrudnienia w najmniejszych firmach.
Analizy wyraźnie wskazują na występowanie wysokiej stopy bezrobocia w powiatach, w których przeciętne wynagrodzenie jest bardzo niskie, z dużą liczbą pracowników wynagradzanych na poziomie bliskim do minimalnego. Natomiast w tych regionach, gdzie średnia płaca jest stosunkowo wysoka, np. wielkie miasta lub powiaty, w których zlokalizowane są bogate spółki produkcyjne wysokość płacy minimalnej nie ma dużego znaczenia, ponieważ bardzo niewielka część zatrudnionych wynagradzana jest na poziomie płacy minimalnej. Regiony o niskiej przeciętnej płacy są bardzo wrażliwe na sztuczny, wymuszony przez prawo wzrost płacy minimalnej, powodujący w wielu przypadkach utratę pracy przez osoby dopiero wchodzące na rynek pracy lub nisko wykwalifikowanych pracowników, którzy przestają być na tyle produktywni, aby nadążyć za podwyżką płacy minimalnej.
W wyniku tego procesu, część zwalnianych osób powiększa grupę bezrobotnych, a część znajduje pracę w szarej strefie, ale traci przy tym jakąkolwiek ochronę socjalną. Budżet traci dochód z podatku od ich wynagrodzeń oraz składki na ubezpieczenia społeczne.
Dodatkowo firmy, w których na skutek wzrostu płacy minimalnej i wynikającego z tego wzrostu kosztów pracy spada dochodowość, nie są w stanie finansować inwestycji, zatem stają się mniej konkurencyjne i stopniowo wypadają z rynku.
Analiza przeprowadzona w oparciu o dane wieloletnie wykazała, że najkorzystniejszy stosunek płacy minimalnej do płacy przeciętnej (tzw. współczynnik Kaitza) wynosi 40 proc. Przy takim poziomie współczynnika, pracuje najwięcej osób, czyli najczęściej dochodzi do porozumienia między pracodawcami a pracobiorcami. Po przekroczeniu tej wartości zatrudnienie zaczyna spadać, ponieważ zatrudnianie nowych pracowników staje się coraz mniej opłacalne.
Pracodawcy stają się mniej skłonni do zatrudniania nowych pracowników o niskich kwalifikacjach, którzy pracują za płacę minimalną lub zbliżoną do płacy minimalnej, w przypadku gdy jej wartość przekroczy 40 proc. przeciętnej. Oznacza to, że po przekroczeniu wartości 40 proc. płacy przeciętnej, płaca minimalna może mieć negatywny wpływ na zatrudnienie.
Uwzględniając powyższe analizy, Business Centre Club podtrzymuje swoje stanowisko, iż negatywne efekty podwyższania poziomu wynagrodzenia minimalnego mogą ujawnić się przede wszystkim na lokalnych, słabo rozwiniętych rynkach pracy lub sektorach gospodarki. Proponujemy aby rozwiązaniem, utrzymującym wprawdzie instytucję płacy minimalnej, ale redukującym znaczną część jej negatywnego wpływu na rynek pracy i gospodarkę, było wprowadzenie regionalnego zróżnicowania, proporcjonalnie do wysokości przeciętnego wynagrodzenia (jednak nie wyższej niż 40%) w poszczególnych powiatach. Polityka regulacyjna państwa, w odniesieniu do rynku pracy, powinna skłaniać wszystkie zainteresowane podmioty do poprawiania zarobków osób niskowykwalifikowanych nie poprzez działania zmierzające do podwyższania minimalnego wynagrodzenia bez względu na sytuację i konkurencyjność lokalnych rynków, lecz przede wszystkim poprzez tworzenie lepszych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw oraz podwyższania kwalifikacji osób zatrudnionych i poszukujących pracy.
Propozycja rządowa oznacza ponad 4-procentowy wzrost kosztu zatrudnienia jednego pracownika z pensją minimalną. Taka podwyżka wpłynie także na wzrost pozapłacowych kosztów pracy ponoszonych przez pracodawców, ponieważ automatycznie wzrośnie składka na ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych. W skali roku oznacza to dla pracodawcy wzrost wydatku na jednego pracownika o ok. 1014 złotych.
Business Centre Club podtrzymuje krytyczne stanowisko wobec płacy minimalnej obowiązującej w tej samej wysokości w całym kraju. Średnia wysokość wynagrodzeń, a także stopa bezrobocia są w Polsce bardzo zróżnicowane. I tak np. w województwie dolnośląskim przeciętne wynagrodzenie brutto wynosi 3709 zł, a poziom bezrobocia 13,5 proc., w najbogatszym powiecie lubińskim, na terenie którego prowadzi działalność KGHM, przeciętne wynagrodzenie wynosi 6542 zł przy bezrobociu na poziomie 10,6 proc. We Wrocławiu przeciętne wynagrodzenie wynosi 3924 zł przy bezrobociu 5,7 procent. Jednak, w słabo rozwiniętym powiecie górowskim, przeciętne wynagrodzenie wynosi 2908 zł przy bezrobociu aż 27,9 proc. Podobnie jest w powiecie lubańskim – przeciętne wynagrodzenie wynosi 2937 zł, a poziom bezrobocia 23,1 proc.
Prawdziwa sytuacja w wielu regionach jest jeszcze bardziej zróżnicowana: informacje GUS o przeciętnym poziomie wynagrodzeń w układzie powiatów pochodzą wyłącznie z podmiotów zatrudniających powyżej 9 pracowników. Przeciętne wynagrodzenia są w tych podmiotach znacznie wyższe niż w mikroprzedsiębiorstwach, a zatem uwzględnienie mikroprzedsiębiorstw zwiększa jeszcze udział płacy minimalnej w przeciętnej, zwłaszcza na obszarach słabo rozwiniętych gospodarczo, o niskiej konkurencyjności i znacznym poziomie zatrudnienia w najmniejszych firmach.
Analizy wyraźnie wskazują na występowanie wysokiej stopy bezrobocia w powiatach, w których przeciętne wynagrodzenie jest bardzo niskie, z dużą liczbą pracowników wynagradzanych na poziomie bliskim do minimalnego. Natomiast w tych regionach, gdzie średnia płaca jest stosunkowo wysoka, np. wielkie miasta lub powiaty, w których zlokalizowane są bogate spółki produkcyjne wysokość płacy minimalnej nie ma dużego znaczenia, ponieważ bardzo niewielka część zatrudnionych wynagradzana jest na poziomie płacy minimalnej. Regiony o niskiej przeciętnej płacy są bardzo wrażliwe na sztuczny, wymuszony przez prawo wzrost płacy minimalnej, powodujący w wielu przypadkach utratę pracy przez osoby dopiero wchodzące na rynek pracy lub nisko wykwalifikowanych pracowników, którzy przestają być na tyle produktywni, aby nadążyć za podwyżką płacy minimalnej.
W wyniku tego procesu, część zwalnianych osób powiększa grupę bezrobotnych, a część znajduje pracę w szarej strefie, ale traci przy tym jakąkolwiek ochronę socjalną. Budżet traci dochód z podatku od ich wynagrodzeń oraz składki na ubezpieczenia społeczne.
Dodatkowo firmy, w których na skutek wzrostu płacy minimalnej i wynikającego z tego wzrostu kosztów pracy spada dochodowość, nie są w stanie finansować inwestycji, zatem stają się mniej konkurencyjne i stopniowo wypadają z rynku.
Analiza przeprowadzona w oparciu o dane wieloletnie wykazała, że najkorzystniejszy stosunek płacy minimalnej do płacy przeciętnej (tzw. współczynnik Kaitza) wynosi 40 proc. Przy takim poziomie współczynnika, pracuje najwięcej osób, czyli najczęściej dochodzi do porozumienia między pracodawcami a pracobiorcami. Po przekroczeniu tej wartości zatrudnienie zaczyna spadać, ponieważ zatrudnianie nowych pracowników staje się coraz mniej opłacalne.
Pracodawcy stają się mniej skłonni do zatrudniania nowych pracowników o niskich kwalifikacjach, którzy pracują za płacę minimalną lub zbliżoną do płacy minimalnej, w przypadku gdy jej wartość przekroczy 40 proc. przeciętnej. Oznacza to, że po przekroczeniu wartości 40 proc. płacy przeciętnej, płaca minimalna może mieć negatywny wpływ na zatrudnienie.
Uwzględniając powyższe analizy, Business Centre Club podtrzymuje swoje stanowisko, iż negatywne efekty podwyższania poziomu wynagrodzenia minimalnego mogą ujawnić się przede wszystkim na lokalnych, słabo rozwiniętych rynkach pracy lub sektorach gospodarki. Proponujemy aby rozwiązaniem, utrzymującym wprawdzie instytucję płacy minimalnej, ale redukującym znaczną część jej negatywnego wpływu na rynek pracy i gospodarkę, było wprowadzenie regionalnego zróżnicowania, proporcjonalnie do wysokości przeciętnego wynagrodzenia (jednak nie wyższej niż 40%) w poszczególnych powiatach. Polityka regulacyjna państwa, w odniesieniu do rynku pracy, powinna skłaniać wszystkie zainteresowane podmioty do poprawiania zarobków osób niskowykwalifikowanych nie poprzez działania zmierzające do podwyższania minimalnego wynagrodzenia bez względu na sytuację i konkurencyjność lokalnych rynków, lecz przede wszystkim poprzez tworzenie lepszych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw oraz podwyższania kwalifikacji osób zatrudnionych i poszukujących pracy.
