Zasiłek możliwy także na umowie „śmieciowej” .

To, czy zleceniobiorca będzie mógł cieszyć się z płatnej przerwy w pracy związanej z opieką nad dzieckiem zależy od niego samego. Jeśli nie zadba o to w odpowiednim czasie zasiłku nie dostanie.

 

Coraz więcej osób, zwłaszcza młodych jest zatrudnianych nie na podstawie umowy o pracę a na umowy zlecenia. Tym samym pozbawione są one gwarantowanych kodeksem pracy, uprawnień pracowniczych. Nie mogą np. korzystać z urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego, co skutecznie zniechęca wielu z nich do powiększania rodziny. Tymczasem, jeśli się postarają mogą mieć prawo do wielu takich samych świadczeń po urodzeniu dziecka jak pracownicy- rodzice.

 

Grunt to ubezpieczenie

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko lub przyjęła dziecka na wychowanie. Zleceniobiorca, aby mógł liczyć na zasiłek macierzyński musi więc być zgłoszony do tego ubezpieczenia. Jest to możliwe, jeśli podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Taka sytuacja występuje wtedy, gdy umowa zlecenia jest jedynym tytułem do ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Przy zbiegach tytułów do ubezpieczeń może być już różnie. Pisaliśmy na ten temat w tekście „ Podwójny zasiłek macierzyński. To możliwe”., dlatego tu zajmiemy się sytuacją, gdy umowa zlecenia stanowi jedyny tytuł do ubezpieczeń.

Warto jednak pamiętać, że osoby wykonujące pracę na podstawie umowy- zlecenia, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami – do ukończenia 26 lat, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym. Osoby te w przypadku urodzenia dziecka nie mają, więc co liczyć na zasiłek z ZUS.

 

Lepiej nie czekać  

Aby przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, trzeba złożyć wniosek w tej sprawie. Najlepiej od razu przy zawieraniu umowy. Wprawdzie przepisy pozwalają na wystąpienie z takim wnioskiem w każdym czasie lepiej jednak z tym nie zwlekać. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że choć objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, to w przypadku niedyspozycji zdrowotnej zasiłek chorobowy będzie przysługiwał dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia. Do tych 90 dni wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Tylko nieliczna grupa ubezpieczonych ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia ubezpieczenia. (patrz ramka).

 

Zasady

Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:

·        absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych;

·         jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;

·        ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy, co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;

·        posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

 

 

Wprawdzie okres oczekiwania nie dotyczy zasiłku macierzyńskiego, on zawsze przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia, ale jest jeszcze jeden powód, dla którego odwlekanie złożenia wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym może być ryzykowne. Chodzi o praktykę działania ZUS, który bacznie przygląda się wszystkim umowom zawieranym na krótkie okresy, w wyniku, których po niedługim okresie opłacania składek ubezpieczony przez wiele miesięcy ma prawo do korzystania ze świadczeń. A tak byłoby w przypadku gdyby na zlecenie została zatrudniona np. osoba w zaawansowanej ciąży.

 

Przykład

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe osoby, która podlega temu ubezpieczeniu dobrowolnie, nie może być wyższa od 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W tym roku wynosi ono 3.746 zł (Mon. Pol. z 2013 r. poz., 1028). Dlatego podstawa wymiaru składek na to ubezpieczenie nie może przekraczać miesięczne 9.365zł. Oznacza to, że zleceniobiorca nie ma możliwości opłacania składki (a następnie pobierania świadczenia) od podstawy wyższej niż to ograniczenie.

 

 

Umowa zawarta dla pozoru

Oczywiście nie każda umowę ZUS może zakwestionować. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem (wyrok SN z 6 lutego 2006 r. III UK 156/05, Lex272549; z 25 stycznia 2005 r., I PK 42/04,OSNP 2005/14/209). Stwierdzenie to można też odnieść do umów cywilnoprawnych.

Jeśli jednak ZUS ustali, że umowa została zawarta dla pozoru a więc, że nie doszło faktycznie do podjęcia i wykonywania pracy, a jedynym celem umowy było uzyskanie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego uzna taką umowę za nieważną. A wtedy żadne świadczenie z ZUS nie będzie oczywiście przysługiwało.

 

Także po ustaniu zlecenia

Zleceniobiorcy (podobnie jak pracownikowi) zasiłek macierzyński przysługuje za okres ustalony przepisami kodeksu pracy, jako okres urlopu macierzyńskiego (podstawowego i dodatkowego), adopcyjnego ( podstawowego i dodatkowego) rodzicielskiego i ojcowskiego. I to nawet wtedy nawet, jeżeli przed ich upływem umowa zlecenia uległaby rozwiązaniu. W takiej sytuacji płatnikiem zasiłku macierzyńskiego należnego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (po rozwiązaniu umowy zlecenia) będzie ZUS.

 

Przykład

Pani Katarzyna pracuje w firmie informatycznej już drugi rok na umowie zlecenia. To jedyne jej miejsce pracy.  Od samego początku przystąpiła (dobrowolnie) do ubezpieczenia chorobowego. Teraz zaszła w ciążę. Mimo, że jej umowa skończy się w kilka tygodni po porodzie nie musi się bać, że zostanie bez środków do życia.  Jeśli tylko będzie tym zainteresowana może korzystać z zasiłku macierzyńskiego nawet przez rok, czyli przez okres odpowiadający wymiarowi podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

 

Krzysztof Jankowski

 

Podstawa prawna

·        Art. 4 , art. 29 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j.Dz.U. z 2014r. poz.159),

·        Art. 4 art. 11, art.19, art.20 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.Dz.U. z 2013 r., poz.1442 ze zm.).

 

Podobne teksty:

„ Podwójny zasiłek macierzyński. To możliwe”. 

"Komu i w jakim wymiarze przysługuje urlop macierzyński i ojcowski oraz zasiłek macierzyński "