Rząd podjął rozmowy z pracodawcami i związkami zawodowymi o reglamentacji umów cywilnoprawnych. Wszystkie one byłyby oskładkowane tak, jak klasyczne umowy o pracę. Dzięki temu, do kasy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpływałoby co roku dodatkowo od 5,5 do 6 mld zł – wyliczają związkowcy. Pracodawcy ostrzegają jednak, że te wyliczenia to miraże, bo zamiast dodatkowych wpływów, państwu przybędzie jedynie bezrobotnych, dla których umowy zlecenia i o dzieło są jedynymi źródłami dochodu.Na rynku pracy padają kolejne ponure rekordy. Z ostatniego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) przeprowadzanego przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) wynika, że w II kw. 2012 r. liczba osób zniechęconych bezskutecznym poszukiwaniem pracy wyniosła już 478 tysięcy. To aż o 10 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2011 r., a o 27 proc. - w stosunku do roku 2010. Taki wynik nie dziwi, gdy przeanalizuje się średni okres oczekiwania na pracę. Obecnie wynosi on w Polsce aż 11,4 miesiąca. Przyjmuje się, że graniczną miarą zniechęcenia jest rok bezskutecznych poszukiwań pracy - tymczasem w czerwcu br. osób, które pozostawały bez zatrudnienia powyżej 13 miesięcy, było aż 629 tysięcy. To o 17 proc. więcej, w stosunku do II kw. 2011 r. i aż o 50 proc. więcej, niż jeszcze dwa lata temu.
Poszukiwana stabilizacja
Coraz więcej osób, w tym czynnych zawodowo, marzy o zatrudnieniu w administracji publicznej lub w spółkach kontrolowanych przez Skarb Państwa. Z badania instytutu ARC Rynek i Opinie wynika, że przy założeniu identycznego poziomu dochodów, Polacy najchętniej prowadziliby własną działalność gospodarczą (30 proc.) lub zatrudnili się w administracji państwowej (24 proc.). Pozostałe branże zostały daleko w tyle. Jako największe plusy pracy w budżetówce zostały wyróżnione: stabilność, bezpieczeństwo pracy, stała i wypłacana na czas pensja oraz szereg innych przywilejów.Z raportu GUS o zarobkach Polaków z początku 2012 r. wynika też, że sektor publiczny płaci lepiej niż prywatny. Pensje są przeciętnie wyższe o 13 proc., a jeśli bierze się pod uwagę stawkę za godzinę pracy - to różnica ta sięga nawet 30 procent. W dodatku, pracodawcy ci zwykle zatrudniają na umowy o pracę i odprowadzają za pracowników składki emerytalne. A to na rynku zaczyna być trend malejący. Wielu przedsiębiorców woli nie wiązać się z pracownikami na stałe i zatrudniać ich w formule samozatrudnienia lub umów cywilnoprawnych.
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w ubiegłym roku zawarto aż 894,3 tys. umów cywilnoprawnych, które były jedynym źródłem dochodów dla zleceniobiorców. Nie wiadomo, jaka część z nich była oskładkowana (od umów o dzieło nie ma obowiązku odprowadzania do ZUS składek społecznych). Żadna instytucja takich statystyk nie prowadzi. Niemniej, raport z działalności Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) za ubiegły rok, daje pewne wyobrażenie o skali nadużyć w korzystaniu przez pracodawców z umów cywilnoprawnych: na 34 tys. skontrolowanych w 2011 r. przez inspektorów PIP umów, aż 13 proc. zostało zawartych w warunkach, w których powinny być zawarte umowy o pracę. To o 15 proc. więcej zakwestionowanych umów, niż jeszcze w 2010 roku.
Związkowcy martwią się o emerytury
Według związkowców z NSZZ „ Solidarność”, gdyby oskładkować wszystkie umowy cywilnoprawne, zasiłki i świadczenia przedemerytalne oraz kontrakty członków zarządów, podobnie jak umowy o pracę, to przy założeniu, że stawka tych świadczeń naliczana byłaby od 60 proc. średniego wynagrodzenia w gospodarce, dodatkowy przychód do ZUS w skali roku wyniósłby co najmniej 5,5 mld zł na składki emerytalne oraz dodatkowe 0,5 mld zł na Fundusz Pracy.Takie też kwoty pojawiły się z uzasadnieniu do związkowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który jest obecnie rozpatrywany przez rządowych ekspertów.
– Propozycje tych zapisów bada obecnie Zespół Problemowy ds. Prawa Pracy i Układów
Zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Przyjął on stanowisko, w którym zobowiązał się do podjęcia rozmów zmierzających do uregulowania kwestii stabilności zatrudnienia w kontekście warunków stosowania umów na czas określony, umów cywilnoprawnych, samozatrudnienia i pracy tymczasowej. Na kolejnych posiedzeniach Zespołu, prowadzone będą prace nad tą problematyką, zmierzające do wyeliminowania nadużywania umów cywilnoprawnych oraz umów o pracę na czas określony w obrocie prawnym oraz do stworzenia takich rozwiązań, które będą godziły słuszne interesy zarówno pracowników, jak i pracodawców. Rezultaty tych prac będą miały wpływ na przyszłe rozwiązania prawne w zakresie zatrudniania pracowników na podstawie poszczególnych rodzajów umów – informuje w piśmie do redakcji Janusz Sejmej, rzecznik prasowy ministerstwa pracy i polityki społecznej.
Dlaczego związkowcy z NSZZ „ Solidarność”, od kilku miesięcy, tak bardzo forsują pomysł z reglamentacją umów cywilnoprawnych - w sytuacji pogłębiającego się bezrobocia i zapaści rynku pracy, szczególnie w odniesieniu do młodych ludzi?Henryk Nakonieczny, przedstawiciel NSZZ „Solidarność” w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, w Zespole Ubezpieczeń Społecznych i w Zespole Budżetu, Wynagrodzeń i Świadczeń Socjalnych, tłumaczy to odpowiedzialnością za obecny stan finansów publicznych oraz za przyszłość młodych ludzi, którzy pracując wyłącznie na umowy cywilnoprawne, nie gromadzą żadnego kapitału na przyszłe świadczenia emerytalne oraz nie są oni w żaden sposób zabezpieczeni przed skutkami bezrobocia czy wypadków w pracy.
- Dzisiejsi 30-latkowie w kółko zaczynają od zera, nie mają żadnej stabilizacji materialnej, ani możliwości zaciągnięcia kredytu na mieszkanie. W konsekwencji, odkładają decyzję o założeniu rodziny na później czyli nigdy - mówi Henryk Nakonieczny.
Jego zdaniem, polski rynek pracy za bardzo poszedł w stronę elastycznych rozwiązań i pracodawcy już w niedługiej perspektywie (z powodów demograficznych – czyli starzenia się społeczeństwa) będą musieli zmienić swoje postępowanie radykalnie. - Samymi niskimi kosztami pracy nie da się długo konkurować ze światową gospodarką. Polskim pracodawcom potrzebna jest terapia wstrząsowa, by w końcu zaczęli być konkurencyjni, także w dziedzinie innowacyjności czy lepszej organizacji pracy. Ułatwianie im wszystkiego oraz spełnianie wszelkich ich żądań - prowadzi do stagnacji i do wyłączenia myślenia. Elastyczność na rynku pracy musi oznaczać również bezpieczeństwo pracowników. Skoro pracodawcy nie chcą go zapewnić zatrudnionym, to musi to zrobić rząd - przekonuje Nakonieczny.
Pracodawcy nie mówią - „nie”
Argumentacja „Solidarności” napotyka na silną kontrę pracodawców. W dyskusji o ustawowym usztywnieniu rynku pracy wyciągają oni ciężką broń. Według Jeremiego Mordasewicza, doradcy Zarządu Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan ( PKPP Lewiatan) i jej reprezentanta w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych oraz byłego członka rady nadzorczej ZUS, wyliczenia związkowców dotyczące dodatkowych wpływów ze składek są grubo przesadzone. - Decyzja o oskładkowaniu wszystkich umów cywilnoprawnych jest bardzo poważna. Trzeba mieć świadomość, że właśnie o te 5,5 czy 6 mld zł praca w Polsce będzie droższa – mówi Jeremi Mordasewicz. Według niego, pracodawcy po oskładkowaniu wszystkich umów mogą zmniejszyć zapotrzebowanie na pracę (wówczas część zleceniobiorców utraci jedyne źródło dochodu) lub zaczną zatrudniać zleceniobiorców w szarej strefie, bez żadnych umów.więcej: czytaj na stronie Obserwatora Finansowego
